اگر در زمینه تابلو فرش، طراحی و بافت آن فعالیت دارید حتما مطالبی در مورد نقشه کامپیوتری و نقشه سنتی شنیده اید. در این مقاله از فرش راین سعی دارم شما را با تولید و بافت فرش با این روش ها آشنا کنم. با ما همراه باشید.
نقشه قالی دستباف چیست؟
به مجموعه نقش و نگار هایی که بروی کاغذ های شطرنجی مخصوص فرش کشیده می شود نقشه فرش گفته می شود. در زمان های قدیم که نقشه قالی وجود نداشت بافنده قالی نقش و نگاره های قالی را به صورت ذهنی و بدون وجود نقشه و به کمک ذهن بروی دار قالی پیاده می کردند. همین حالا هم اگر تابلو فرش های قدیمی را مشاهده کرده باشید طرح هایی که به صورت حیوانات و یا گل و بوته بافته شده اند نقشه قالی همگی آنها به صورت ذهنی بوده و هیچ نقشه کاغذی وجود نداشت.
نقشه فرش دستباف سنتی چیست؟
نقشه های سنتی به نقشه هایی گفته می شود که طراح نقشه ابتدا نقشه را بروی کاغذ های شطرنجی مخصوص قالی طرح مورد نظر را طراحی و پیاده می کند سپس توسط آبرنگ نقش و نگاره های نقشه رنگ آمیزی می شود و بعد از آن حاشیه ی نقش و نگاره ها به اصطلاح نقطه گذاری می شود تا نقشه خوانی را برای بافنده آسان کند.
بعد از این کار طراح نقشه قالی، کارت رنگ را برای نقشه آماده می کرد تا هر وقت که کسی قصد بافت آن طرح را داشت بتواند با کارت رنگ آن نخ های نقشه فرش را تهیه کند.
با گذشت زمان و بروی کار آمدن نقشه های سنتی دیگر کمتر کسی رو به بافتن طرح های ذهنی می آورد چون نقشه های سنتی از کیفیت و نقش و نگار های زیباتر و نسبتا پیچیده تری برخوردار است. و همچنین نسبت به طرح های سنتی دقیق تر نیز بود.
نقشه های کامپیوتری تابلو فرش یا نقشه های کدبندی فرش چیست؟
در تولید نقشه های کامپیوتری هر عکس و طرحی که مد نظر شما باشد را میتوان طراحی و تولید کرد. در طراحی نقشه های کامپیوتری تابلوفرش ابتدا عکس و یا طرح مورد نظر انتخاب می شود سپس آن عکس یا طرح بوسیله ی متخصصان اینکار بوسیله ی فتوشاپ یا برنامه های خاصی که برای اینکار طراحی و تولید شده است طراحی می کنند و عیب و ایراد عکس را برطرف می کنند و سپس برای آن تعداد رنگ تعریف می کنند اندازه ی تابلوفرش را مشخص می کنند و همچنین کاتولوگ رنگ مشخص می کنند و در آخرین مرحله خروجی نقشه به جای عکس یک سری اعداد بروی برگه هایی چاپ می شوند که در واقع نقشه ی تابلوفرش ما می باشد و ما باید برای بافت از آن عدد ها استفاده می کنیم.
برای تهیه ی نخ نقشه های کامپیوتری دیگر شما نیازی ندارید که دربه در تو فروشگاه های مختلف بدنبال نخ های رنگی برای نقشه ی فرشتان باشید چون بعد از تهیه ی نقشه کاتالوگ آن برای رنگرزی به خمره های رنگرزی فرستاده می شود و شما بعد از انتخاب طرح خود آن را بصورت کامل نخ و نقشه آماده و بسته بندی شده تحویل می گیرید.
مقایسه نقشه سنتی و نقشه کامپیوتری
در روش سنتی طراحی تابلو فرش که معمولا بر روی نقشه شطرنجی با رنگ توسط هنرمندان این هنر ایجاد می شد امکان تغییر دادن نقشه به سختی ممکن بود. بعد از وارد شدن رایانه به زندگی روزمره و آشنا شدن هنرمندان با این حرفه بسیاری از افراد به استفاده از رایانه برای طراحی فرش و تابلو فرش علاقمند شدند اما همچنان مقاومتهایی نیز وجود داشت تا اینکه این هنر یعنی طراحی فرش توسط کامپیوتر جای خود را پیدا کند.
بعد از اینکه طراحی فرش توسط رایانه انجام شد دو مرحله اصلی باقی می ماند: تهیه نخهای خامه رنگرزی شده و تولید نقشه برای بافت.
برای نقشه با تعداد رنگ محدود به روشهای سنتی نخهای خامه رنگرزی می شود. اما برای تعداد رنگ بالاترکه در تولید تابلو فرش استفاده می شود معمولا از رنگهای شیمیایی استفاده می شود و نمونه پالت و مقدار استفاده از هر رنگ به گرم یا سانتیمتر طولی بوسیله نرم افزارهایی نظیر طوبی چاپ می شود.
در صورتی که تعداد رنگ یک نقشه فرش بالا باشد بافت از روی نقشه های شطرنجی کار سختی خواهد بود زیرا تشخیص رنگهای شبیه هم برای بافنده معمولی راحت نیست. به همین منظور روش نقشه کدبندی توسط هنرمندان تبریز و مشهد ابداع شد.
در این روش ابتدا رج یا لایه مشخص می شود.
رنگ مورد نظر برای بافت نوشته می شود و سپس شماره گره هایی که باید با این نخ خامه بافته شوند می آید. بدین ترتیب بافنده نیازی به عوض کردن رنگ به صورت متوالی ندارد و یک رنگ را تا بافتن تمام گره های آن در رج مورد نظر زمین نمی گذارد .
علاوه بر سرعت دقت بافت نیز در این روش بالا خواهد رفت و تفاوت جزیی رنگها باعث اشتباه در استفاده از نخ نخواهد شد.
چرا باید از نقشه کامپیوتری تابلو فرش به جای نقشه سنتی فرش استفاده کنیم؟
همانطور که پیش تر گفتیم نقشه های سنتی رو به منسوخ شدن است و دیگر کمتر بافنده ای را خواهید یافت که از نقشه های سنتی قالی استفاده می کند. یکی از مهمترین دلایلی که برای اینکار میتوان گفت کیفیت و دقت بالای طرح های کامپیوتری است زیرا توسط نرم افزار طراحی می شود و ریز ترین جزییات نیز در طرح نهایی پیاده می شود اما دلایل دیگری نیز وجود دارد که در زیر لیستی از آنها را می توانید مشاهده کنید:
دلایل برتری نقشه های کامپیوتری نسبت به طرح های سنتی قالی
کیفیت بالای نقشه های کدبندی
دقت بالای طرح های کامپیوتری
بافت آسان نسبت به نقشه های سنتی فرش
تعداد رنگ بالا نسبت به نقشه های سنتی
مقدار نخ برای هر نقشه به صورت استاندارد بوده و کم و زیاد نمی آید.
رنگرزی نخ ها با دقت بالایی نسبت به سنتی رنگرزی می شود
تمامی جزییات در طرح های کامپیوتری تابلو فرش پیاده می شود.
بافنده درگیر نقش و نگار قالی نیست و فقط برای بافت با یکسری اعداد سر و کار دارد.
جمع بندی و کلام آخر
اگر شما هم علاقه مند به بافت تابلوفرش هستید اول از همه باید بازار کار را بشناسید و بدانید که خواستار کدام نوع بافت و نقشه می باشد و در بازار امروزی کمتر کسی پیدا می شود که از نقشه های سنتی برای بافت تابلوفرش خود استفاده کند و دلیل آن هم روشن است و دلیل آن این است که نقشه های کامپیوتری بدلیل اینکه دارای دقت و کیفیت بسیار بالا می باشد بازار هم خواهان این نوع نقشه ها است و ما پیشنهاد می کنیم که اگر قرار است تابلوفرشی برای فروش و یا برای خانه ی خود ببافید از نقشه های کامپیوتری استفاده کنید.
